Internationale dag tegen geweld tegen vrouwen.

Oh oh, wat loopt Nederland toch ongelooflijk achter in het herkennen en erkennen van geweld tegen vrouwen…En ook tegen mannen, overigens. Ik heb het niet over fysiek geweld in eerste plaats. Maar wel over psychisch geweld. Uit onderzoek en overigens ook uit eigen ervaring blijkt dat dit zeer en misschien wel meest traumatiserend werkt. Dit psychische geweld is, ja; je leest het goed, niet strafbaar in Nederland.

Er is vaak geen bewijs van alle dreigementen en kleineringen die je op den duur met de grond gelijk maken. De woorden die tussen neus en lippen door soms even tegen je geuit worden en die grote indruk op je maken. De ogen die ineens totaal veranderen in die van een monster en de woorden die snel van liefkozend naar levensbedreigend gaan. Ik schijf deze column deels vanuit mijn rol als therapeut en deels vanuit eigen ervaring met intieme terreur: een officiële en passende naam voor de dwingende, controlerende psychische geweldsgedragingen waar ik slachtoffer van ben geworden. En met mij, helaas vele anderen nog elke dag.

Mijn ex heeft in onze relatie eens bleekmiddel over al mijn kleren gegooid. Letterlijk al mijn kleren waren met het chemische goedje overgoten. Waarom? Omdat ik niet thuiskwam toen hij mij dat vroeg. Ik durfde, na langere tijd, eens ‘nee’ te zeggen tegen wat hij mij opdroeg. Want waar de relatie begon als een sprookje, was het inmiddels meer een nachtmerrie en durfde ik niet meer tegen hem in te gaan. Dat ik dit nu wel deed, was dan ook een hele stap.
En zou ik daar dan vervolgens aangifte van kunnen doen? Mijn kleren vernield door mijn boze vriend? En als ik dat zou doen, wat zou zijn straf dan zijn? Misschien geen, maar slechts een waarschuwing? Mijn straf daarentegen zou vele malen ernstiger zijn. Hij zou me bedreigen en nog meer nare acties tegen me ondernemen. Hij zou me uitschelden en misschien ook fysiek geweld gebruiken.

De angst die dit soort gedragingen mij gaven werkten dan ook vooral verlammend. Mijn mentalliserend vermogen werd nihil. Iets wat volgens Ilona Brekelmans, die ik interviewde voor mijn laatste boek, veel voorkomt in een dergelijke relatie. Toch woog ik onbewust de dreiging af: wat zou er gebeuren, als ik bij hem weg zou gaan? Want hij had op dat punt, toen wij onze kleine baby samen hadden, al meermaals gedreigd met de dood als ik zou vertrekken. Wiens dood? Die van mij, ons kind. Ik had zijn gestoordheid dus zeker gezien, maar ik kon niet echt ergens terecht waar hij mij niet zou vinden. Ook in een Blijf van m’n lijf huis niet, want in dit geval was hij aan mijn kleding gekomen en niet “aan mij”. Ik was niet het ziekenhuis in geslagen. En alleen als er daadwerkelijke fysieke dooddreiging is, kun je daar terecht.

Dus, mocht je blauwe plekken kunnen aantonen, dan is dat een ingang om aangifte te doen. Als iemand jou achter je rug om in de schulden werkt, je opstookt tegen je hele sociale omgeving en je dagelijks kleineert en bestookt met doodsangsten.. Dan is dat toch nog altijd minder erg dan blauwe plekken. Is dat nu wel echt zo?

Nee, heel veel fysiek geweld was in de relatie tussen mij en mijn ex niet aanwezig. Sporadisch wat blauwe plekken, dat wel. Maar dat beangstigde mij minder dan de dingen die hij zei.

Het psychische geweld, dát maakte dat ik niet weg durfde. Dat hij zei “Oh ja, wil je weg? Dan zien we nog wel wat er gebeurt“, maakte dat ik bleef.

Toen ik wél wegging, vermoordde hij twee maanden later inderdaad ons kind en zijn eigen moeder. Zoals hij al dreigde te doen. Ik overleefde dit. Ondanks zijn poging ook mij mee te sleuren in de dood.  

Ja, ik overleefde en voelde meteen diezelfde dag dat ik erover zou schrijven, omdat ik bij lange na niet de enige ben in een dergelijke psychische gevangenis waaruit niemand je bevrijdt. En het wordt nu de hoogste tijd, dat mensen wél uit deze gevangenis worden bevrijd.

Mijn verhaal is niet het enige…

Een op de acht dagen wordt een vrouw vermoord in Nederland. Ik ben niet één van die vrouwen, maar mijn zoontje en zijn oma tellen voor drie. Want iets in mij is die dag ook gestorven. En misschien is dat ook wel een stukje gestorven vertrouwen in hulpverleningsland. Want we hadden al zoveel meldingen gemaakt, zelfs zijn eigen moeder zag dat hij hulp nodig had. Maar in Nederland is dit bijzonder slecht geregeld, kan ik je vertellen als ervaringsdeskundig therapeut. Want het moet eerst dus fysiek echt misgaan, voordat er wordt ingegrepen.

Fysiek geweld is vreselijk, wil ik hier benadrukken. Het gaat mij erom dat psychisch geweld als minstens zo bedreigend en gevaarlijk bestempeld gaat worden.

Hoe vaak wordt nog steeds gezegd door buitenstaanders: ‘als het je niet bevalt, dan ga je toch bij iemand weg?’ Het voelt in veel gevallen bij ernstig psychisch geweld niet alsof die optie er is. Het voelt als ontsnappen. En zoals Jane Monckton Smith dat scherp formuleert in een van de meest krachtige artikelen die ik over Femicide heb gelezen: ‘Als de vrouw daadwerkelijk vertrekt, denken veel mensen: nu komt het vast goed. Dat is niet zo. Juist in deze fase loopt het slachtoffer gevaar. De dader kan haar bijvoorbeeld gaan stalken.

Deze fase heeft in mijn geval twee maanden geduurd. In veel gevallen duurt deze fase eindeloos en volgen er nare rechtszaken vanuit de ongezonde ouder die kinderen enkel beschouwt als machtsmiddel. De omgeving bestempelt dit vaak als vechtscheiding waarin dan wordt beweerd: waar twee vechten hebben twee schuld. Soms is dat misschien zo.

Echter, als een psychisch zieke ex jou continu stalkt, bedreigd, in de schulden werkt en/of saboteert op alle mogelijke manieren en daarnaast ook nog eens ongezond gedrag vertoont naar jullie kinderen.. Dan ga je op den duur wel in de verdediging. Dat lijkt mij een zeer gezonde reactie.

Ik zie in de praktijk als therapeut en begeleider nog veel gevallen van soortgelijke schrijnende situaties. Het breekt mijn hart een klein stukje meer, keer op keer.

Het is de hoogste tijd dat psychisch geweld herkend, erkend en strafbaar wordt.

KiC presenteert: Shanti Schiks.

Shanti werkt als lichaamsgericht trauma therapeut/ trauma-sensitief begeleider. Ook met cliënten van KiC. Daarnaast is zij ervaringsdeskundige, auteur van drie boeken en geeft zij workshops en trainingen op het gebied van zelfliefde, herstel na misbruik binnen je relatie en de kunst van het omzetten van je systeem van de stand overleven naar weer leven. 

Voor KiC schrijft Shanti vanuit haar eigen ervaringen op persoonlijk en professioneel vlak elke twee weken een column.