Een scheiding draait je leven compleet om. Vooral als je kinderen hebt. Dan komt er ineens zoveel bij kijken en is een van de lastigste puzzels die je moet oplossen de omgangsregeling.
Ik merk in mijn werk regelmatig hoe moeilijk ouders dit vinden. Het gaat immers over wanneer je je eigen kinderen ziet. Wanneer zij bij jou zijn, en wanneer bij je ex. Voor veel gezinnen voelt het maken van zo’n regeling als een emotionele achtbaan.
Maar hier zit ook de kracht: een doordachte omgangsregeling zorgt ervoor dat je kinderen gewoon een goede band kunnen houden met jullie allebei. Ook na de scheiding. Dat is wat dit artikel wil bereiken – jou praktische handvatten geven voor deze belangrijke stap.
Simpel gezegd: het is de afspraak over hoe jullie het contact met de kinderen gaan regelen nu jullie uit elkaar zijn. Officicieel wordt dit vastgelegd in een ouderschapsplan of convenant. Daar staat dan in wanneer de kinderen waar zijn – doordeweeks, weekenden, vakanties, feestdagen. Het hele circus eigenlijk.
Het hoofddoel? Dat je kinderen er zo min mogelijk last van hebben. En dat jullie beiden gewoon papa en mama kunnen blijven, ook al wonen jullie niet meer samen. Best logisch eigenlijk, maar in de praktijk vaak lastiger dan het klinkt.
Voor vaders is een scheiding vaak extra zwaar. Vroeger was het nog wel eens zo dat kinderen ‘automatisch’ bij mama bleven wonen. Gelukkig denken we daar nu anders over. Een omgangsregeling vader is dan ook cruciaal.
Onderzoek laat keer op keer zien: kinderen hebben baat bij contact met beide ouders. Tenzij er echt sprake is van geweld of verwaarlozing natuurlijk. Maar in de meeste gevallen? Dan is het gewoon goed dat papa ook papa kan blijven.
Vaders hebben trouwens dezelfde rechten als moeders. Dat betekent recht op regelmatig contact – behalve als dat echt niet goed is voor het kind. Maar met die rechten komen ook plichten. Alimentatie betalen bijvoorbeeld. En meedenken over belangrijke beslissingen. Dat hoort er nou eenmaal bij.
Er zijn verschillende manieren om dit aan te pakken. Hangt helemaal af van jullie situatie.
De klassieke regeling die veel mensen kennen: elk weekend bij papa (of mama), plus een doordeweekse dag. Vrijdagavond ophalen, zondagavond terugbrengen. Plus misschien woensdagmiddag na school tot donderdagochtend. Werkt prima als jullie niet te ver uit elkaar wonen en allebei een stabiele situatie hebben.
Dan heb je co-ouderschap. Dat betekent dat kinderen ongeveer even veel tijd bij jullie allebei doorbrengen. Bijvoorbeeld elke week wisselen. Of een andere verdeling die uitkomt op fifty-fifty. Dit vraagt wel dat jullie goed kunnen communiceren en dat de kinderen zich makkelijk aanpassen aan verschillende huizen.
Soms komt er een minimale omgangsregeling vader uit de bus. Dat gebeurt als er zorgen zijn over uitgebreider contact. Misschien ben je nog niet helemaal klaar om voor kinderen te zorgen. Of woon je ver weg. Of kunnen jullie als ouders maar niet normaal met elkaar omgaan zonder ruzie. Of heeft werk gewoon geen ruimte voor meer. Dan kan het beginnen met begeleid bezoek, korte bezoekjes, of zelfs eerst gewoon videobellen.
Een omgangsregeling voorbeeld kan helpen om te zien hoe dit er in het echt uitziet:
Situatie 1: De Weekend-Plus Regeling Lisa en Mark wonen 20 minuten bij elkaar vandaan. Hun zoontje Siem (8 jaar) woont bij Lisa, maar gaat elk oneven weekend naar Mark. Van vrijdag na school tot zondagavond 18:00. Plus woensdag na school tot donderdag naar school. Zomervakantie? Fifty-fifty. Kerst en Pasen wisselen ze elk jaar af.
Situatie 2: Wekelijks Wisselen Tom en Sandra hebben gekozen voor co-ouderschap. Hun twee dochters (10 en 13) wisselen elke zondag van huis. Week 1 bij mama, week 2 bij papa. Beide ouders wonen gelukkig in dezelfde buurt, dus school en vriendjes blijven hetzelfde. Kost wel wat organisatie, maar de meiden vinden het prima.
Situatie 3: Op Maat Gemaakt Peter werkt in de offshore en is vaak weken weg. Samen met zijn ex Marloes maken ze daarom maandelijks nieuwe afspraken. Minimaal twee overnachtingen per twee weken als Peter thuis is. En extra tijd tijdens de schoolvakanties als dat uitkomt. Vraagt flexibiliteit van beide kanten, maar werkt voor hen.
Wat bepaalt nou welke regeling het beste bij jullie past? Een heleboel dingen eigenlijk.
Leeftijd van je kinderen maakt veel uit. Kleintjes hebben vaak moeite met lange periodes weg van hun vertrouwde omgeving. Dan zijn kortere maar frequentere bezoekjes beter. Oudere kinderen kunnen vaak wel een week hier, een week daar. En tieners? Die hebben steeds meer hun eigen mening en willen vaak zelf kiezen waar ze wanneer zijn.
Afstand tussen jullie huizen is ook cruciaal. Wonen jullie om de hoek? Dan is wekelijks wisselen misschien wel haalbaar. Maar woont een van jullie drie uur rijden verderop? Dan worden het waarschijnlijk langere maar minder frequente bezoeken.
En dan zijn er nog de praktische dingen. Werk natuurlijk – als jij elke week op zakenreis bent, dan werkt wekelijks wisselen niet. School van de kinderen. Hun sport, muziekles, vriendjes. Dat moet allemaal kloppen.
Hoe pak je dit nou aan? Allereerst: inventariseer wat iedereen nodig heeft. Wat vinden de kinderen belangrijk? Wat kan jij aan? Wat kan je ex aan? Waar maken jullie je zorgen over?
Het lastigste deel is vaak het gesprek met je ex-partner. Begrip dat er emoties zijn – aan beide kanten. Probeer toch te focussen op wat goed is voor de kinderen, niet op oude pijn. Makkelijker gezegd dan gedaan, dat weet ik ook wel. Als jullie er niet uitkomen, overweeg dan een mediator. Die kan helpen om het gesprek op de rails te houden.
En zet alles op papier! Een mondeling afspraakje werkt niet als er later onduidelijkheid is. Maak het officieel in een ouderschapsplan. En plan om het regelmatig te evalueren – kinderen veranderen, omstandigheden veranderen. Je regeling moet meegroeien.
Dit is zwaar spul. En dat mag je ook gewoon toegeven. Er is niks mis mee om hulp te zoeken. Gezinsmediators, advocaten die verstand hebben van familierecht, psychologen – er zijn genoeg professionals die je kunnen helpen. Ook organisaties zoals Kind in Crisis staan klaar om te ondersteunen.
Uiteindelijk draait het om één ding: wat is het beste voor je kinderen? Of het nou een uitgebreide regeling wordt, co-ouderschap, of een minimale omgangsregeling vader – het moet passen bij jullie gezin. Geen twee situaties zijn hetzelfde.
Met open communicatie, professionele hulp waar nodig, en vooral de bereidheid om flexibel te blijven, kom je er wel. Het is geen makkelijk pad, maar het kan. En je kinderen zijn het waard.
